Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Süleyman Eserdağ ile vajinismus ve ülkemizdeki cinsel sorunlar üzerine görüştük. Kendisi Avrupa Cinsel Tıp Derneği ve Avrupa Seksoloji Federasyonu Akademi üyesi (Fellow). 2001 yılından itibaren vajinismus tedavileri başta olmak üzere cinsel terapiler ve kadın genital estetik operasyonları üzerine çalışıyor. Her iki alanda da ülkemizin öncü hekimlerinden. 2015 de İrlanda merkezli bir fakültenin (ECAMS) genital estetik bölüm başkanlığını ve uluslararası eğitmenliğini yapmış. İstanbul ve Avusturya’da hekimlere yönelik pek çok kurslar vermiş. 2017’de ise kendi derneği ISAGSS’ı (Uluslararası Estetik Genital Cerrahi ve Seksoloji Derneği) kurarak ülkemiz haricinde Avrupa’da ve Uzak Doğu’da hekimlere yönelik kurslarına devam etmiş. Aynı zamanda HERA Vajinismus Eğitim, Araştırma ve Tedavi Derneği’ni de kurmuş ve bu alanda halka yönelik pek çok eğitimleri olmuş.

Dr. Süleyman Eserdağ HERA KLİNİK ismi ile kendisine bağlı İstanbul (Nişantaşı ve Bağdat Caddesi), Ankara (Kavaklıdere) ve İzmir (Alsancak) merkezlerini yönetiyor, ayrıca İstanbul Nişantaşı kliniğinde hastalarını kabul ediyor.

Genital estetik operasyonları ve cinsel sorunlar üzerine çalışıyorsunuz. Bu alanları seçmenizde neler etkili oldu?

Uzmanlığımı aldığım Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin yüksek riskli gebelikler, tüp bebek ve infertilite bölümlerinde 5 yıla yakın uzman hekim olarak çalıştım. Daha sonrasında bu alanlarda çalışmak istemediğimin farkına vararak ve hastanedeki olumsuz çalışma şartlarından etkilenerek istifa ettim. Böylelikle 2001 yılında HERA Klinik ismi ile açtığım kendi özel kliniğimde tam zamanlı olarak çalışmaya başladım. Ülkemizdeki cinsel sorunların fazlalığı ve hastaların pek çok kez profesyonel destek alamamaları beni bu alana yöneltti diyebilirim. 2014 yılında Avrupa Board sınavını geçerek Avrupa Cinsel Tıp Derneği tarafından ‘Akademi Üyesi’ (Fellow) oldum. Daha sonrasında da süreç hızla ilerledi. 2015 yılında İrlanda merkezli ‘Avrupa Estetik Tıp ve Cerrahisi Koleji’ (ECAMS) ‘a atanan ilk Türk hekim olarak, bu kuruluşun uluslararası genital estetik ve seksoloji eğitimlerini vermeye başladım. Dünyanın farklı bölgelerinde hekimlere yönelik pek çok kurs düzenledik.

Evet. Hastalarımın büyük çoğunluğunu vajinismus hastaları ve genital estetik olmayı düşünen kadınlar oluşturuyor. Her iki alanda da yaklaşık 20 yıllık bir tecrübem oldu. Her iki alanı da oldukça keyifle yapıyorum. Tabi ilk göz ağrım Ankara’da açtığım kliniğim, daha sonrasında İstanbul ve İzmir’e de yayıldık. Kısa sürede 4 kliniğimiz oldu. 6 hekim ve 20’ye yakın sağlık profesyoneli ile hastalarımıza hizmet vermeye çalışıyoruz.

Ülkemizde sizin en sık gördüğünüz cinsel sorunlar neler?

En sık gördüğümüz cinsel sorunlar arasında vajinismus, cinsel isteksizlik, ağrılı cinsel ilişki ve orgazm olamama ile ilgili problemler geliyor. Erkeklerde ise erken boşanma ve ereksiyon sorunları ilk sıralarda yer alıyor. Tüm cinsel sorunlar içinde en sık hekime götüren sebep ise vajinismus problemi.

Vajinismus problemi nedir? 

İstem dışı kasılmalara bağlı olarak cinsel ilişkinin gerçekleşememesi. Çoğu zaman ilişki hiç gerçekleşemiyor, bazen ise oldukça ağrılı, acılı, kasılmalar eşliğinde gerçekleşiyor. Tam bir ıstırap hali. Sorunu yalnızca kadınlar yaşamıyor aslında; erkekler de bu durumdan payını alıyor.

Vajinismus cinsel ilişkinin gerçekleşememesinden çok daha öte negatif etkilere sahip bir durum. Kişinin kendi özgüvenini alt üst ediyor, sürekli bir huzursuzluk ve mutsuzluk kaynağı. Evdeki sorun, sosyal hayata da yansıyor. Özellikle zaman geçtikçe çevrenin ‘neden çocuk yapmıyorsunuz’ türünden soruları mutsuzlukları bir kat daha arttırıyor.

Normal ve sağlıklı bir cinsel beraberlik nasıl olmalı?

İlişkinin amacı her iki taraf için de haz almak ve haz vermektir. İçinde ağrı, acı, mutsuzluk, gözyaşı olmamalıdır. Cinsellik belki yüce yaratanın insanlara verdiği en güzel hediyelerden birisidir. Örneğin, kadınlarda klitoris bölgesindeki sinir sayıları toplamda 8000’den fazladır. Bu oran erkeğin cinsel organına göre yaklaşık iki kat daha fazladır. Kadın için cinsellik ise bir görev şeklinde erkeğin tatmin edilmesinden öte, kadının kendisinin de haz almasıyla birliktedir. Farklı pozisyonlarda olabilen, ağrısız, acısız, iki taraflı haz dolu, rahatlama ve gevşemeyi içeren bir ilişki sağlıklı bir ilişkidir.

Vajinismus neden olur?

En sık sebepler yetiştirme tarzındaki yanlışlardan kaynaklanıyor. Cinsellikle ilgili bilgilerin eksik verilmesi, katı, kuralcı, fazlasıyla otoriter yapıda aile örüntüsünün olması sebepler arasında. Ayrıca, özellikle ergenlik döneminde anlatılan ilk gece hikâyeleri de bilinç dışı korkuları iyiden iyiye tetikliyor. Böylelikle kadın eşini sevmesine ve arzulamasına rağmen, cinsel ilişki sırasında kendini kasmaktan alıkoyamıyor, eliyle veya ayağı ile eşini iterek umutsuzca ilişkiyi sonlandırıyor.

Ülkemizde vajinismus probleminin görülme sıklığı nedir?

2006 yılında yapılan bir anket çalışmasına göre, ülkemizde her 10 kişiden birisi ya eşi ile cinsel ilişkiye girememekte veya oldukça ağrılı, acılı şekilde girebilmektedir. Bu oldukça yüksek bir orandır. Vajinismus sorunu tedavi edilmediği takdirde aile içi huzursuzluk, mutsuzluk, hatta şiddet kaynağı haline dönüşebiliyor. Aldatılma ve boşanmalara yol açabiliyor. Aynı zamanda bir kısırlık sorunu olarak da görülebiliyor. Çiftlerin bir kısmı boşanırken, bir kısmı bu sorunları ile yıllarca yaşamayı tercih edebiliyorlar. Her çözümsüz tedavi denemesi çiftleri bir miktar daha karamsarlığa sürüklüyor. O yüzden erken dönemde ve hızlı sonuç almak önemli.

Tedavilerde hastalarınız hangi aşamalardan geçiyorlar?

Kliniğimize başvuran hastaların öncelikle detaylı bir öyküsünü alıyoruz. Daha sonrasında ise 20 saniye kadar süren basit bir jinekolojik değerlendirmeden geçiriyoruz. Görsel, basit bir değerlendirmeden ibaret bu jinekolojik değerlendirme ile hastalığın tam teşhisini koyuyoruz, düzeyini saptıyoruz ve uygulayacağımız tedavi yöntemini belirliyoruz. Ayrıca fiziksel bir sorunun olup olmadığını da öğrenmiş oluyoruz.

Vajinismusun fiziksel nedenleri de var yani?

Evet. Vajinismusa neden olabilecek, doğuştan gelen bazı anatomik problemler olabiliyor. Kızlık zarının yüksek kenarlı, sert ve ara bölmeli oluşu gibi. Ayrıca vajinanın ara bölmeleri, vajina kanalın darlığı veya kısalığı da nadiren olabiliyor. Diğer taraftan daha sonradan oluşan bartholin bezi kistleri, bazı myomlar ve kistler de cinsel ilişkiye girememeye neden olabiliyor. Ancak vajinismusta genelde psikolojik nedenler çok daha ön planda yer alıyor.

Fiziksel sebepler varsa neler yapıyorsunuz?

En sık gördüğümüz fiziksel sebepler kızlık zarının doğuştan gelen problemleri. Bu durumda mekanik etki ile ilişki gerçekleşemiyor. Bu durumda kızlık zarının alınması veya kesilmesi gibi operasyonlar uygulanabiliyor. İleri düzeyde kas gerginliği olanlarda ise vajinal kas içine botulinum toksini enjeksiyonu da yapabiliyoruz.

Vajinismusta psikolojik olarak hangi tedaviler uygulanıyor?

Ülkemizde ve tüm dünyada en sıklıkla bilişsel davranışsal cinsel tedaviler uygulanıyor. Özetle bilişsel terapiler cinsellik, genital bölge ve ilk gece hakkındaki doğru bilgilendirmeleri, davranışsal terapiler ise bazı pelvik egzersizleri içeriyor. Amaç zihinlerdeki yanlış tabuların kırılarak doğru bilgilerin uygulamalarla hastalara öğretilmesi.

Vajinismus problemi ne kadar zamanda çözülebiliyor?

Biz bu alanda jinekolog, psikolog, aile danışmanı ve eğitimli sağlı profesyonellerinden oluşan profesyonel bir ekiple çalışıyoruz. Ortalama tedaviler 3-5 gün arasında sürüyor. Genelde hastalarımızı tedavilere her gün üst üste çağırıyoruz. Günde ortalama 1-1.5 saat süren yoğunlaştırılmış bir tedavi programı ile kökten çözüm alınabiliyor. Muhakkak hastanın da tedaviyi istemesi ve çaba göstermesi çok önemli.

Cinsel isteksizlik sorununda neler yapıyorsunuz?

Cinsel isteksizlik sorununun kaynağı da genellikle psikolojiktir ve cinsel terapi gerektirir. Ancak daha sonradan ortaya çıkan ve genital gölgenin genişleme veya duyarsızlığına bağlı sorunlarda fraksiyonel lazer ile vajinal sıkılaştırma, genital PRP ve genital radyofrekans gibi yeni teknolojik uygulamaları da pratiğimizde oldukça sık olarak kullanıyoruz.

Korona virüs pandemisi çalışmalarınızı nasıl etkiledi?

Pandemi süreci tüm dünyayı oldukça yakından etkiledi. Bizim de özellikle şehir dışı ve yurt dışı hastalarımızda bir miktar azalma oldu. Ancak, genel hasta sayımızda çok fazla bir değişme olmadı diyebilirim. Bütün ekibimizle işimizi severek yapmaya devam ediyoruz. Tabi ki bu dönem için kliniklerimizde tüm önlemlerimizi de aldık. Diğer taraftan, maddi durumu düşük olan hastalarımıza derneğimiz aracılığı ile destekler sağlamayı da sürdürüyoruz.

Biraz da genital estetik ile ilgili yaptığınız operasyonlardan kısaca bahsedelim. En sıklıkla hangi ameliyatları yapıyorsunuz?

En sık yaptığımız ameliyatlar arasında ‘labioplasti’ yani iç dudak estetiği ve ‘vajinoplasti’ yani vajina daraltma ameliyatları geliyor. Labioplasti iç genital dudakların kısaltılması, estetik bir görünüme kavuşturulması için yapılıyor. Vajinoplasti ise daha çok doğum sonrası vajinal genişleme, bollaşma ve deformasyonların giderilmesi için. Her ikisi de hem estetik hem de işlevsel yönden hastalara pek çok kazanımlar sağlıyor. Tabi ki doğru teknik ile yapılmaları şart! Diğer taraftan genital bölge gençleştirme ve duyarlılık artışı için yapılan vajinal lazer ve radyofrekans uygulamaları da var. Ayrıca, idrar kaçırma problemlerinin bir kısmını da artık ameliyatsız giderebiliyoruz. Tedavi başarısı için en önemli şart hastaya uygun doğru yöntemin belirlenmesi ve gerektiğinde birkaç yöntemin kombine edilerek çalışılması.

Son olarak vajinismus ve diğer cinsel sorunları yaşayan hastalara önerileriniz neler olur?

Öncelikle çekinmesinler, utanmasınlar. Son 20 yılda binlerce hastayı tedavi ettik, binlercesi tedavi sonrasında çocuk sahibi bile oldular. Vajinismusta en önemli başarı kriteri tedaviye inanmak, güvenmek ve bir an önce yola çıkmaktır. Her hastamız için söylemimiz aynıdır: ‘Ertelemeyin, Özgürleşin’. Çünkü ‘vajinismus tedavisi sonrası hayat başkadır, hem de bambaşka’…